Urszula Lisowska-Kożuch

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie1Dalej: PBW – Filia w Nowej Hucie. i jej działalność na rzecz placówek oświatowych najmłodszej dzielnicy Krakowa

„O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

„O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

Funkcje i zadania bibliotek pedagogicznych

Biblioteki pedagogiczne, istniejące w Polsce od ponad 90 lat, to placówki specjalistyczne, służące kształceniu i doskonaleniu kadry pedagogicznej oraz szeroko pojętej pedagogizacji społeczeństwa. Służą one nie tylko nauczycielom, ale także osobom przygotowującym się do zawodu, studentom, uczniom i wszystkim innym zainteresowanym dokształcaniem się i samokształceniem. Specjalistyczny księgozbiór oraz warsztat informacyjno-bibliograficzny tworzony jest na potrzeby szeroko rozumianej edukacji. W 1991 roku dzięki zapisowi w ustawie o systemie oświaty biblioteki te stały się częścią składową polskiego systemu oświaty. Zapis ten został utrzymany również w ustawie Prawo oświatowe (art. 2, ust. 10) z 14 grudnia 2016 roku.

Podstawowe zadania bibliotek należących do ogólnokrajowej sieci bibliotecznej, w tym bibliotek pedagogicznych2Art. 13, punkt 1. „Biblioteki ogólnokrajowej sieci bibliotecznej ze względu na swe zadania dzielą się na: naukowe, fachowe, szkolne, pedagogiczne, publiczne oraz inne”. Ustawa z dnia 9 kwietnia 1968 r. o bibliotekach, Dz.U. 1968 nr 12 poz. 63., zostały określone już w ustawie z 9 kwietnia 1968 roku o bibliotekach3Ustawa z dnia 9 kwietnia 1968 r. o bibliotekach. Rozdział 1. Przepisy ogólne, art. 4, Dz.U. 1968 nr 12 poz. 63. i nieco zmodyfikowane w kolejnej ustawie z 27 czerwca 1997 roku4Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Rozdział 1. Przepisy ogólne, art. 4.1, Dz.U. 1997 nr 85 poz. 539, tj. Dz.U. 2019 poz. 1479.. W obu aktach prawnych zawarto także zapisy odnoszące się stricte do bibliotek pedagogicznych: z ustawy z 1968 roku wynika, że „Biblioteki pedagogiczne służą potrzebom rozwoju oświaty i wychowania przez prowadzenie działalności w zakresie kształcenia i doskonalenia pracowników pedagogicznych5Ustawa z dnia 9 kwietnia 1968 r. o bibliotekach. Rozdział 6. Biblioteki szkolne ­ i pedagogiczne, art. 22, punkt 2, Dz.U. 1968 nr 12 poz. 63., a z kolejnej, że „Biblioteki pedagogiczne prowadzą działalność służącą potrzebom oświaty i wychowania, w tym kształcenia i doskonalenia kadry pedagogicznej”6Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Rozdział 7. Biblioteki szkolne i pedagogiczne, art. 22, ustęp 2, Dz.U. 1997 nr 85 poz. 539, tj. Dz.U. 2019 poz. 1479..

Z biegiem lat poszerzały się funkcje i zadania omawianych placówek. Zasady organizowania i działalności bibliotek szkolnych i pedagogicznych określają odrębne przepisy. Zgodnie z paragrafem 1 obowiązującego obecnie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 28 lutego 2013 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych:

Publiczna biblioteka pedagogiczna, zwana dalej „biblioteką”, służy w szczególności wspieraniu procesów kształcenia i doskonalenia nauczycieli, a także wspieraniu działalności szkół, w tym bibliotek szkolnych oraz placówek, o których mowa w art. 2, pkt. 3–5 i 7 ustawy z 7 września 1991 roku o systemie oświaty, zwanych dalej „placówkami”, zakładów kształcenia nauczycieli i placówek doskonalenia nauczycieli7Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 28 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych, Dz.U. 2013 nr 89 poz. 824..

W kolejnym ustępie omawianego paragrafu wymieniono zadania bibliotek. Należą do nich:

  1. gromadzenie, opracowanie, ochrona, przechowywanie i udostępnianie użytkownikom materiałów bibliotecznych (…) [tu doprecyzowano ich rodzaj i tematykę – przyp. red.];
  2. organizowanie i prowadzenie wspomagania:
    • szkół i placówek w realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, w tym w wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnej,
    • bibliotek szkolnych, także w zakresie realizacji i zarządzania biblioteką szkolną,
  3. prowadzenie działalności informacyjnej i bibliograficznej;
  4. inspirowanie i promowanie edukacji czytelniczej i medialnej.

W ustępie 3 przedstawiono, co należy uwzględnić przy organizowaniu i prowadzeniu wspomnianego (ust. 2 pkt 2) wspomagania, a w następnym ustępie sprecyzowano, na czym ono ma polegać. W ustępie 5 z kolei wymieniono dodatkowe działania, które biblioteki mogą prowadzić, czyli działalność wydawniczą, organizowanie i prowadzenie działalności edukacyjnej oraz kulturalnej, w szczególności otwarte zajęcia edukacyjne, lekcje biblioteczne i spotkania autorskie8Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych, Dz.U. 2013 nr 89 poz. 824. O powstaniu bibliotek pedagogicznych i ich funkcjach pisała także A. Fluda-Krokos w artykule Ewolucja pojęcia nauczyciel. Klient bibliotek pedagogicznych w świetle aktów prawnych, w: Nauczyciel w bibliotece pedagogicznej: klient wyróżniony, red. A. Fluda-Krokos, B. Janik, Kraków 2016, s. 22–31..

Wszystkie te zadania znajdują swoje odzwierciedlenie w statutach omawianych placówek oraz, w różnym stopniu, w ich działalności.

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie

Powstanie i siedziba

Dzielnicowa Biblioteka Pedagogiczna w Nowej Hucie została powołana w 1971 roku. Od samego początku nadzór merytoryczny nad placówką sprawowała Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka (PBW) w Krakowie, która od 1993 roku zaczęła pełnić także nadzór finansowy (do końca 1992 roku nowohucka placówka była utrzymywana z funduszy przeznaczonych na rozwój oświaty w dzielnicy). Nie udało się ustalić dokładnej daty, od której biblioteka zaczęła funkcjonować pod nazwą PBW w Krakowie – Filia w Nowej Hucie; ustalono jedynie, że pod nazwą Dzielnicowa Biblioteka Pedagogiczna mogła działać do końca 1975 roku9Nazwa biblioteki i pieczątka Dzielnicowej Biblioteki Pedagogicznej znajdują się w rocznym sprawozdaniu sporządzonym na potrzeby Głównego Urzędu Statystycznego (K-b-6 Sprawozdanie jednostkowe zbiorcze w zakresie bibliotek pedagogicznych) za rok 1975 wypełnionym 8 stycznia 1976 r. oraz w Sprawozdaniu Dzielnicowej Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie, os. Handlowe 4, za rok 1975, sporządzonym 11 stycznia 1976 r. Określenie „Filia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Nowej Hucie” po raz pierwszy pojawiło się w Sprawozdaniu Filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Nowej Hucie za rok 1976, sporządzonym 3 stycznia 1977 r. Nieco inaczej sytuacja wygląda w sprawozdaniach miesięcznych: w 1976 r. pieczątka z pierwotną nazwą funkcjonowała do września, po tym miesiącu pieczęci już nie było, na sprawozdaniach miesięcznych za 1977 rok widnieje pieczęć ze zmienioną już nazwą.. Agnieszka Szczecina, zajmująca się historią Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie, podała, że w maju 1975 roku, w wyniku reformy administracyjnej kraju, nastąpiła także zmiana struktury organizacyjnej sieci bibliotek pedagogicznych. Pedagogiczne biblioteki powiatowe przekształcono w filie terenowe podlegające bibliotekom wojewódzkim. Następstwem tej decyzji była nowelizacja statutu PBW dokonana w 1976 roku; filie stanowiły odtąd integralną część placówki10Z ksiąg zrodzona… 90 lat pracy Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie: 1922–2012, Kraków 2012, s. 46..

O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

„O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”W latach 1971–1980 biblioteka zajmowała dwa pomieszczenia o łącznej powierzchni około 75 m² w Szkole Podstawowej nr 91 na osiedlu Handlowym 4. Przeznaczono je na wypożyczalnię, w której umieszczono także ­ katalogi, księgo­ zbiór oraz opracowywano zbiory, i czytelnię, w której magazynowano czasopisma, a ponadto mieściła się tam również pracownia metodyczno-konsultacyjna bibliotek szkolnych11Sprawozdanie Dzieln. Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie, oś. Handlowe 4 za rok 1972 [zachowano pisownię oryginalną]; Sprawozdanie Dzielnicowej Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie, os. Handlowe 4 za rok 1975.. W latach 1980–1990 swoją siedzibę miała w Szkole Podstawowej nr 83 na osiedlu Willowym 1. Warunki lokalowe uległy znacznej poprawie. Filia ­ zajmowała w tym czasie pięć pomieszczeń: trzy sale o powierzchni ponad 50 m², w których urządzono magazyn, wypożyczalnię i czytelnię, jedną salę o powierzchni około 25 m² przeznaczoną na magazyn audiowizualny oraz kolejną salę o powierzchni 12 m², służącą do opracowania zbiorów12Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filia w Nowej Hucie za rok 1980..

„O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

„O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

W latach 1991–2017 placówka funkcjonowała w budynku na osiedlu Szkolnym 22, gdzie zajmowała dwupoziomowy lokal o powierzchni około 550 m²13 Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie za rok 1992.. W październiku 2017 roku nastąpiła kolejna zmiana lokalizacji – obecnie siedziba biblioteki mieści się na osiedlu Kościuszkowskim 2a14Filia w Nowej Hucie, https://www.pbw.edu.pl/filie/filia-w-nowej-hucie (dostęp: 27.03.2019).. Wyremontowany lokal, wyposażony w nowe meble, składa się z 11 pomieszczeń i zajmuje 275 m². Wyodrębniono w nim miejsce na wypożyczalnię, szatnię i czytelnię, gdzie odbywają się również szkolenia, warsztaty i zajęcia edukacyjne, magazyn czasopism, cztery magazyny książek, pomieszczenie gospodarcze, dwie toalety oraz wiatrołap.

Kadra

Filią w ciągu wielu lat kierowały różne osoby. Były to: Emilia Kruczkowska, kierująca placówką w latach 1971–1973, Regina Surma, która funkcję kierownika pełniła w latach 1974–1978, Maria Walocha kierująca Filią w 1978 roku w zastępstwie za Reginę Surmową, a następnie jako jej kierownik w latach 1979–198215Dane ustalone na podstawie sprawozdań., Halina Malinowicz-Kasprzyk, jak dotąd sprawująca tę funkcję najdłużej, bo aż 27 lat (wrzesień 1983–marzec 2010)16Kronika Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie za 2010 r., oraz Aldona Kruk będąca kierownikiem od kwietnia 2010 roku17Dane uzyskane od kierownika Filii..

Różna była liczba zatrudnionych osób: w 1971 roku pracowała tylko jedna osoba zajmująca się tak zwaną działalnością podstawową (takie określenie funkcjonowało w sprawozdaniach aż do 1981 roku), w kolejnym zatrudniono już czterech pracowników, ale tylko jedna z nich pracowała w pełnym wymiarze godzin; w latach 1973–1974 zatrudnionych było trzech pracowników (w 1973 roku tylko jeden z nich pracował w pełnym wymiarze godzin, w 1974 – dwóch). Następne trzy lata przyniosły wzrost zatrudnienia do czterech osób, z czego dwie pracowały na pełnym etacie; w okresie 1978–1979 odnotowano po trzech pracowników, w tym dwie osoby zatrudnione w pełnym wymiarze godzin. W latach 1980–1994 liczba osób wahała się od czterech do ośmiu, ale liczba etatów pedagogicznych najczęściej wynosiła pięć. Lata 1995–1996 przyniosły obniżenie etatów pedagogicznych do czterech. Od 1997 roku do 2018 roku w Filii było zatrudnionych trzech pracowników pedagogicznych oraz jeden pracownik obsługi (do końca 2004 na pełny etat, a od 2005 na pół etatu). Jako ciekawostkę można podać, że po raz pierwszy pracownika administracyjno-obsługowego wymieniono w sprawozdaniach w 1983 roku18Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filia w Nowej Hucie za rok 1983..

Zbiory

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie od początku swojego istnienia wspiera nauczycieli, studentów i inne osoby zainteresowane dokształcaniem się między innymi poprzez gromadzenie specjalistycznego księgozbioru, głównie z zakresu pedagogiki, psychologii i nauk pokrewnych; gromadzi ponadto publikacje naukowe i popularnonaukowe z różnych dziedzin wiedzy, objęte ramowymi programami nauczania, materiały wspierające szkoły i placówki w realizacji ich zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, a także piśmiennictwo z zakresu literaturoznawstwa oraz bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. W grudniu 2018 roku w księdze inwentarzowej księgozbioru głównego wpisanych było 44 831 pozycji. Zmiany zachodzące w księgozbiorze w ciągu lat oddają liczby zawarte w tabeli 1.

Tabela 1. Stan księgozbioru głównego PBW – Filii w Nowej Hucie w latach 1971–2018. Wpływy i ubytki. Opracowano na podstawie księgi inwentarzowej księgozbioru głównego oraz rejestru ubytków z lat 1971–2018
Rok Liczba zbiorów
(stan na 31.12.2018)
Przybyło Rejestr ubytków
(stan na 31.12.2018)
Ubyło
2018 44 831 182 10 592 578
2017 44 649 159 10 014 1711
2016 44 490 153
2015 44 337 244
2014 44 093 215 9008 704
2013 43 878 261 8304 1208
2012 43 617 214 7096 2393
2011 43 403 228 4703 1462
2010 43 175 428
2009 42 747 410
2008 42 337 266 3241 16
2007 42 071 143 3225 364
2006 41 928 192
2005 41 736 423 2861 54
2004 41 505 127
2003 41 378 91
2002 41 287 415
2001 40 872 370
2000 40 502 302 2807 124
1999 40 200 344 2683 57
1998 39 856 409 2626 88
1997 39 447 525 2538 115
1996 38 922 1169 2423 66
1995 37 753 325 2357 291
1994 37 428 664
1993 36 764 260
1992 36 504 208 2066 138
1991 36 296 120
1990 36 176 640 1928 101
1989 35 536 1681
1988 33 855 1935 1827 365
1987 31 920 1900 1462 1306
1986 30 020 1652
1985 28 368 1384 156 61
1984 26 984 1381 95 31
1983 25 603 1207
1982 24 396 1184 64 6
1981 23 212 1125
1980 22 087 2534 58 13
1979 19 553 1424
1978 18 129 2229 45 37
1977 15 900 3213
1976 12 687 1545
1975 11 142 2735 8 8
1974 8407 3156
1973 5251 1047
1972 4204 2611
1971 1593 1593

Liczba nabytków w ciągu roku była bardzo zmienna, zależała od możliwości finansowych placówki oraz darczyńców ofiarujących bibliotece swoje zbiory. Największe wpływy odnotowano w latach 1971–1989, kiedy ich liczba wahała się między 1047 (w 1973 roku) a 3213 (w 1977 roku). W późniejszym okresie tylko raz odnotowano nabytki liczące powyżej tysiąca książek, w 1996 roku było ich dokładnie 1169. W późniejszym okresie powyżej 600 pozycji dopisano do inwentarza w latach 1990 i 1994 (odpowiednio 640 i 664 jednostek). Najmniej książek odnotowano w 2003 roku – 91. W ostatnich trzech latach (2016–2018) liczba nabytków nie przekroczyła 200.

Zmiany w księgozbiorze to także ubytki. Ogółem do końca 2018 roku wykreślono z inwentarza 10 592 jednostki. Jedną z przyczyn ubytkowania większej liczby książek był między innymi pożar, który wybuchł w czytelni 31 maja 1986 roku i zniszczył wiele zgromadzonych tam zbiorów19Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej – Filii w Nowej Hucie za rok 1986.. W związku z tym, że przez wiele lat w Filii nie prowadzono selekcji księgozbioru, w latach 2011–2014 ubytkowano łącznie 5767 pozycji. Selekcji sprzyjała również przeprowadzka do nowego lokalu – w 2017 roku usunięto z księgozbioru 1711 zniszczonych, niekompletnych i zdezaktualizowanych książek.

Zbiory audiowizualne były gromadzone od 1976 roku, ale księga inwentarzowa zbiorów audiowizualnych została założona dopiero w 1977 roku. Obecnie20Stan na 31 grudnia 2018 r. jest w niej zapisanych 769 pozycji, przy czym nabytki z 1976 roku zostały dopisane w niej dopiero między 1981 a 1984 rokiem (brak dat przy wpisach). Rejestr ubytków tej grupy zbiorów zawiera 431 jednostek.

Filia jest jedyną placówką oświatową w Nowej Hucie, która posiada duży zbiór archiwalnej prasy pedagogicznej oraz prenumeruje i udostępnia kilka tytułów czasopism bieżących. W 2018 roku były to: „Biblioteka w Szkole”, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, „Praca Socjalna”, „Remedium”, „Szkoła Specjalna”, „Wychowanie na Co Dzień”, „Wychowanie w Przedszkolu”, „Wychowawca” oraz „Życie Szkoły”. Liczba prenumerowanych czasopism zmieniała się z biegiem lat (tabela 2):

Tabela 2. Liczba prenumerowanych czasopism w PBW – Filii w Nowej Hucie w latach 1971–2018
Rok Liczba prenumerowanych tytułów czasopism
2018 10
2017 12
2016 14
2015 14
2014 14
2013 0
2012 0
2011 19
2010 19
2009 39
2008 38
2007 38
2006 36
2005 33
2004 35
2003 40
2002 40
2001 40
2000 48
1999 41
1998 48
1997 49
1996 49
1995 49
1994 54
1993 59
1992 68
1991 68
1990 70
1989 101
1988 101
1987 101
1986 91
1985 87
1984 87
1983 74
1982 74
1981 80
1980 80
1979 74
1978 77
1977 75
1976 72
1975 78
1974 68
1973 80
1972 78
1971

W latach 1972–1989 w Filii prenumerowano od 68 (1974 rok) do 101 tytułów czasopism (1987–1989). W ostatnim trzydziestoleciu liczba ta spada wraz z upływem lat: w 1990 roku placówka prenumerowała 70 tytułów, w ostatnim – zaledwie 10. Były też okresy (lata 2012–2013), kiedy nie kupowano żadnej prasy, a placówka zagrożona była likwidacją. Zaistniała sytuacja wiąże się ze zmianami zachodzącymi na rynku prasy oraz obecnością wielu czasopism udostępnianych w wersji elektronicznej, a także z możliwościami finansowymi biblioteki macierzystej.

„O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

„O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty”, zdjęcie dzięki uprzejmości Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie

Poszczególne numery wydawnictw ciągłych rejestrowane są na kartach akcesyjnych czasopism. Do 1985 roku prowadzono zeszyt zatytułowany „Księga ­ inwentarzowa oprawionych czasopism”. Wpisy zakończono na numerze 636. Odrębna księga inwentarzowa dla tej grupy zbiorów została założona w 2008 roku. Pod koniec 2018 roku liczyła 735 pozycji. Do rejestru ubytków wydawnictw ciągłych wpisano 24 jednostki.

Do 2010 roku Biblioteka gromadziła również broszury, które wpisywano do odrębnego zeszytu broszur.

Filia nie jest skomputeryzowana, a jej zbiory nie są udostępnianie on-line.

Użytkownicy

W obowiązującym obecnie statucie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, w ­ rozdziale II ­ zatytułowanym „Cele i zadania”, zamieszczono sformułowanie, w którym zawarto główny cel jej istnienia oraz wskazano grupę użytkowników:

Biblioteka służy w szczególności wspieraniu procesu kształcenia i doskonalenia nauczycieli, a także wspieraniu działalności szkół, w tym bibliotek szkolnych, oraz placówek, o których mowa w art. 2 pkt 3–5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, zwanych dalej «placówkami», zakładów kształcenia nauczycieli i placówek doskonalenia nauczycieli21 Statut Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej (PBW) w Krakowie im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Rozdział II, Cele i zadania, paragraf 2, punkt 1, https://www.pbw.edu.pl/o-bibliotece/biblioteka/statut (dostęp: 29.01.2019)..

Grupa odbiorców została doprecyzowana w regulaminie korzystania ze zbiorów i usług PBW i jej poszczególnych filii w punkcie dotyczącym zapisu. Z biblioteki mogą korzystać więc nauczyciele, studenci i słuchacze szkół pomaturalnych, niepełnoletni uczniowie szkół ponadpodstawowych, pozostałe osoby pełnoletnie22Regulamin korzystania ze zbiorów i usług Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie – Filii w Nowej Hucie, paragraf 2, Zasady korzystania ze zbiorów, punkt 6 [dokument niepublikowany, dostępny w bibliotece].. Liczba zarejestrowanych w PBW – Filii w Nowej Hucie czytelników maleje (tabela 3).

Tabela 3. Liczba zarejestrowanych czytelników w PBW – Filii w Nowej Hucie w latach 1971–1918 wraz z liczbą odwiedzin w czytelni. Opracowano na podstawie rejestru czytelników za lata 1976, 1978–2018, sprawozdań GUS i sprawozdań statystycznych za poszczególne lata oraz rejestru Czytelnia – wypożyczenia i odwiedziny za lata 1985–2018
Rok Liczba zarejestrowanych ­ czytelników Liczba odwiedzin
w czytelni
2018 246 321
2017 235 300
2016 281 353
2015 300 500
2014 353 597
2013 416 785
2012 538 947
2011 389 1087
2010 593 1043
2009 671 1252
2008 631 987
2007 630 673
2006 787 709
2005 876 744
2004 872 707
2003 1082 801
2002 1176 969
2001 1238 888
2000 1102 757
1999 1202 653
1998 1301 637
1997 1334 611
1996 1401 632
1995 1222 855
1994 1166 344
1993 1010 506
1992 919 257
1991 84
1990 886 155
1989 799 156
1988 782 210
1987 545 105
1986 617 369
1985 833 285
1984 706 167
1983 734 527
1982 692 610
1981 641 brak danych
1980 792 341
1979 750 36
1978 836 192
1977 614 133
1976 546 181
1975 507 161
1974 428 86
1973 345 182
1972 172 43
1971 18 1

Pierwsze lata działalności Biblioteki wiązały się ze stałym wzrostem liczby zainteresowanych jej usługami. Pierwszy spadek zainteresowania zarejestrowano w 1979 roku, kiedy liczba czytelników obniżyła się o 86 w porównaniu z rokiem poprzednim (z 836 do 750). W 1980 roku, mimo że od lutego do czerwca trwało przenoszenie zbiorów do nowego budynku, odnotowano 42 nowych czytelników (ich liczba wynosiła wówczas 792). Kolejny spadek zanotowano w 1981 roku, ale przez następne cztery lata liczba czytelników zwiększała się, by w 1985 roku wynieść 833. W 1986 roku na przeszkodzie działalności biblioteki stanął pożar, który spowodował spore utrudnienia w pracy bibliotekarzy. Pożar nastąpił w wyniku zaprószenia ognia przez ekipę prowadzącą remont centralnego ogrzewania (w trakcie prac spawalniczych)23Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej – Filii w Nowej Hucie za rok 1986, s. 1.. W tymże roku liczba zapisanych do placówki osób zatrzymała się na 617, by w kolejnym roku obniżyć się jeszcze do 543. Progres odnotowano w latach 1988–1990. W 1991 roku, z uwagi na ponowną zmianę lokalizacji Filii, biblioteka była nieczynna. Przeprowadzka, inwentaryzacja, urządzanie pomieszczeń, remont części placówki, sprzątanie, porządkowanie spowodowały, że funkcjonowała ona sporadycznie24Sprawozdanie z działalności Filii PBW w Nowej Hucie za rok 1991.. W latach 1992–1996 osiągano bardzo wysokie wyniki – w tym okresie do Filii zapisano od 919 do 1401 osób. Od 1997 roku liczba zarejestrowanych czytelników systematycznie się obniżała, poczynając od 1334 w tymże roku na 246 w 2018 roku kończąc.

Zmienna była również liczba osób, które korzystały ze zbiorów w czytelni. W okresie, kiedy Filia mieściła się w Szkole Podstawowej nr 91 na osiedlu Handlowym 4, czyli w latach 1971–1980, liczba odwiedzin wahała się między 1 (1971 rok) a 341 (1980 rok). Pierwszy znaczący spadek odnotowano w 1974 roku (ze zbiorów na miejscu skorzystało wówczas tylko 86 osób), kolejny w 1979 roku – jak napisano w sprawozdaniu PBW – Filii w Nowej Hucie za rok 1979 „w kąciku czytelniczym zanotowano 36 czytelników, którzy wykorzystali 309 pozycji, w tym 64 wydawnictwa zwarte i 245 czasopism”. Spadek liczby odwiedzających czytelnię w 1984 roku (167 odwiedzin) spowodowany był głównie dwoma czynnikami: zamknięciem placówki dla czytelników w lutym z powodu trwającego wówczas skontrum zbiorów oraz brakami kadrowymi – w okresie od stycznia do listopada w Filii ze wszystkich zatrudnionych pracowały jedynie dwie osoby. Kierownik Filii Halina Malinowska-Kasprzyk w sprawozdaniu Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej – Filii w Nowej Hucie za rok 1984 napisała: „w związku z trudnościami kadrowymi (…) działalność biblioteki sprowadzała się przede wszystkim do wypożyczania czytelnikom książek, porządkowania księgozbioru i czasopism, zakupu nowości książkowych, wpisania ich do księgi inwentarzowej i częściowego opracowania wcześniej zakupionych pozycji oraz zakupów sprzętu bibliotecznego”25Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej – Filii w Nowej Hucie za rok 1984, s. 6.. Przez pożar w 1986 roku pierwsze miesiące 1987 roku (biblioteka wznowiła swoją działalność 1 kwietnia) upłynęły pod znakiem zakończenia prac remontowych i porządkowych oraz przygotowania Filii do udostępniania zbiorów26Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej – Filii w Nowej Hucie za rok 1987, s. 1.. Nie dziwi więc, że w tym okresie zarejestrowano jedynie 105 odwiedzin. W 1991 roku, z powodu kolejnej zmiany siedziby „biblioteka funkcjonowała prowizorycznie w okresie września, października oraz grudnia, prowadząc działalność merytoryczną”27Sprawozdanie z działalności Filii PBW w Nowej Hucie za rok 1991.. Nie odnotowano wówczas żadnych odwiedzin w czytelni. Najwyższe z kolei wyniki w udostępnianiu zbiorów na miejscu osiągnięto w latach 2009–2011, wynosiły one kolejno: 1252, 1043 i 1087 odwiedzin. Prezencyjnie udostępniano głównie książki i wydawnictwa ciągłe, sporadycznie sięgano po zbiory specjalne.

Spadek liczby osób zapisanych do bibliotek jest tendencją ogólnopolską, dotykającą wszystkich typów tych placówek. Postęp technologiczny i powszechna cyfryzacja powodują, że wiele osób nastawionych jest na kształcenie i dokształcanie za pomocą nowoczesnych technologii oraz poszukiwanie informacji i materiałów przede wszystkim w internecie.

Oferta

Oprócz podstawowych zadań każdej biblioteki, do których należą gromadzenie, ewidencja, opracowanie, udostępnianie i ochrona księgozbioru, od początku działania PBW – Filii w Nowej Hucie jej pracownicy służyli swoim użytkownikom poprzez udzielanie różnorodnych informacji, poradnictwo, realizowanie kwerend, tworzenie zestawień tematycznych, prowadzenie kartoteki zagadnieniowej czasopism. Z biegiem lat, w związku ze zmieniającymi się oczekiwaniami wobec bibliotek pedagogicznych, wymaganiami, które przed nimi zaczęto stawiać, a które zostały doprecyzowane w kolejnych rozporządzeniach ministerialnych28Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2013 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych, Dz.U. 2013 nr 89 poz. 824., zmieniała się także oferta działań w nowohuckiej bibliotece. Poddając analizie dane zawarte w tabeli poniżej, można zauważyć, że poszerza się zakres oferowanych form, a także liczba działań w ich zakresie.

Tabela 4. Liczba form pracy z czytelnikiem realizowanych w PBW – Filii w Nowej Hucie w latach 1971–2018. Opracowano na podstawie: [Dzielnicowa Biblioteka Pedagogiczna w Nowej Hucie] Sprawozdanie miesięczne. Lata 1972–1976, [Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie] Sprawozdanie miesięczne. Lata 1977–1984; Sprawozdanie miesięczne Filii w Nowej Hucie za styczeń–grudzień 1985–1990, 1992–2010; Sprawozdanie Dzielnicowej Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie, os. Handlowe 4, za rok 1975, oraz sprawozdań opisowych i statystycznych z lat 2004–2018
Rok Spotkania metodyczne, zajęcia z nauczycielami, spotkania ze studentami / liczba osób Lekcje biblioteczne, zajęcia ­ edukacyjne / liczba osób Gra literacka, spotkania autorskie, wernisaże, akcje / liczba osób Wystawy i wystawki Konkursy Zestawienia tematyczne /
liczba opisów
Karty do kartoteki /
liczba kart
2018 11 /186 54 /1269 1 4 1 9/905 500
2017 8/126 33/648 4 2 6/668 448
2016 10/87 35/873 5/165 9 3 8/673 496
2015 3/36 14/297 1 /22 12 11/1066 736
2014 2/15 2/31 12 9/585 653
2013 1/5 1 12 11/724 101
2012 1/10 12 11/586 272
2011 5/70 2/44 3 8 8/317 984
2010 1 3 12/800 1083
2009 5/107 23/301 2 2 1 42/879 1318
2008 1 25/300 1617
2007 1 uty 1/30 6 2371
2006 1 5 780
2005 2 1/15 1449
2004 1 1192
2003 1/8 2 1406
2002 2/68 3 1171
2001 2 2/60 4 1915
2000 4 5 935
1999 5 6 5 1196
1998 4 5 1229
1997 6 8 3/63
1996 12 12 17 979
1995 3 5 13 1611
1994 2 8 1592
1993 12 9 1567
1992 7 9 6 3822
1991
1990 2 14
1989 5
1988 2 5
1987 8 1
1986 2 25 31
1985 8 1 39 15
1984 5
1983 2 1009
1982 2 2
1981 2
1980 1 3
1979 1
1978 3
1977 3
1976 3
1975
1974
1973 1 2
1972
1971

Warsztat informacyjno-bibliograficzny dostosowany jest do potrzeb użytkowników biblioteki. W sprawozdaniach z lat 1983, 1992–2018 zawarto informacje o liczbie utworzonych w danym roku kalendarzowym kart, które włączono do gromadzonej od lat siedemdziesiątych XX wieku kartoteki zagadnieniowej czasopism, rzadziej jednak podawano liczbę utworzonych nowych haseł. Kartoteka liczy obecnie 540 haseł i stanowi solidną podstawę dla poszukujących materiałów, na przykład do prac dyplomowych czy magisterskich. Uznaniem czytelników cieszyły się i nadal cieszą zestawienia tematyczne tworzone na bieżąco, będące reakcją na wzrost zainteresowania określonym tematem czy związane z aktualnymi kierunkami polityki oświatowej państwa. Pod koniec 2018 roku było ich 7529Stan na 31.12.2018 roku. Dane uzyskane od kierownika Filii mgr Aldony Kruk..

Do działań na rzecz placówek oświatowych funkcjonujących na terenie Nowej Huty z pewnością należy zaliczyć wszelkie spotkania, warsztaty, szkolenia organizowane dla nauczycieli i innych pracowników oświaty. Od początku lat osiemdziesiątych zeszłego stulecia pracownicy Filii organizowali tak zwane konferencje metodyczne – były to spotkania z bibliotekarzami pracującymi w szkołach, w bibliotekach pedagogicznych, bibliotekach publicznych, spotkania metodyków z polonistami z nowohuckich szkół. W latach 2009–2015 najczęściej organizowano spotkania nauczycieli bibliotekarzy w ramach tak zwanej sieci współpracy. Od 2016 roku oferta spotkań jest poszerzana o różnorodne szkolenia, warsztaty i prelekcje, między innymi w tymże roku nauczyciele bibliotekarze mieli możliwość uczestniczenia w warsztatach „Pomyśl, ułóż, sprawdź” i „Teksty ikoniczne w edukacji”, ponadto odbyły się dwa spotkania metodyczne dla studentów kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo Uniwersytetu Pedagogicznego oraz prelekcja dla rodziców uczniów Szkoły Podstawowej w Karniowie zatytułowana „Rola czytania w życiu dziecka”. W 2017 roku zaproszono nauczycieli do uczestnictwa w warsztatach z bajkoterapii oraz warsztatach na temat prawa autorskiego, a w ostatnim z omawianych lat zorganizowano między innymi spotkania w ramach kampanii „Mind the Mind – zwalczamy stygmat zaburzeń psychicznych”, warsztaty tworzenia lapbooków oraz dwa spotkania na temat ewidencji podręczników.

Liczba spotkań, warsztatów, szkoleń była różna, zależna od możliwości kadrowych i finansowych placówki, i wynosiła od 1 do 12. Były okresy, kiedy takich działań nie odnotowano (szczegółowe dane w tabeli nr 4). W niektórych latach podano tylko liczbę spotkań, ale nie podano rodzaju i tytułu formy. Należy zaznaczyć, że w zestawieniu nie wzięto pod uwagę udziału pracowników w tak zwanych konferencjach metodycznych organizowanych poza placówką przez inne instytucje, które wymieniano w sprawozdaniach z lat siedemdziesiątych; potraktowano je jako formę samodoskonalenia pracowników.

W sprawozdaniach, w zależności od okresu bardziej lub mniej obszernych, wielokrotnie podawana była tylko liczba prowadzonych zajęć edukacyjnych, od 1999 roku uzupełniono ją o liczbę uczestników. Czasami podawano rodzaj szkoły lub klasy, które zapraszano na lekcje, innym razem tematy lub zagadnienia realizowane z uczniami.

Zajęcia edukacyjne w sprawozdaniach po raz pierwszy odnotowano w 1980 roku – był to wywiad, którego udzielono uczniom klas VIII, opowiadając o pracach związanych z biblioteką w ramach preorientacji zawodowej30Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filia w Nowej Hucie za rok 1980.. Pierwszą tradycyjną lekcję biblioteczną dla uczniów szkoły podstawowej na temat katalogów przeprowadzono w 1985 roku31Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie za rok 1985., kolejne dwie – w 1986 roku. W 1990 roku również odbyły się dwie lekcje: w jednej z nich uczestniczyli słuchacze Medycznego Studium Zawodowego, w drugiej („Katalogi biblioteczne jako źródło informacji”) uczniowie VIII klasy Szkoły Podstawowej nr 76 w Krakowie32Sprawozdanie miesięczne Filii w Nowej Hucie za styczeń–grudzień 1990.. Najwięcej lekcji przeprowadzono w latach 1992–1993. W pierwszym z wymienionych lat było ich dziewięć. Przygotowano je z myślą o uczniach szkół podstawowych, średnich oraz słuchaczach Szkoły Pożarnictwa. Wśród realizowanych tematów znalazły się między innymi: „Czasopiśmiennictwo pedagogiczne” oraz zapoznanie aktywu bibliotecznego z nowohuckich szkół podstawowych z działalnością i sposobem korzystania z biblioteki ­ pedagogicznej33 Sprawozdanie miesięczne Filii w Nowej Hucie za styczeń–grudzień 1992.. W 1993 roku odnotowano 13 lekcji dla uczniów szkół podstawowych, liceum ogólnokształcącego, technikum i zasadniczej szkoły budowlanej. Bibliotekarze omawiali takie tematy, jak źródła informacji w bibliotece, zasady korzystania z biblioteki pedagogicznej, ze zbiorów ciągłych, z katalogów i kartoteki zagadnieniowej oraz z katalogu alfabetycznego i rzeczowego, a także wypełnienia rewersów i zamówień34Sprawozdanie miesięczne Filii w Nowej Hucie za styczeń–grudzień 1993.. W okresie późniejszym zdarzały się lata, kiedy takich zajęć nie prowadzono w ogóle (1996–1998, 2000, 2003–2006, 2008, 2010, 2012). W pozostałych niewymienionych powyżej latach z okresu 1994–2018 ich liczba wahała się między 1 a 54 – zauważalny wzrost ich liczby widoczny jest zwłaszcza w ostatnich latach działalności Filii. Tematy, podobnie jak we wcześniejszym okresie, obejmowały informacje na temat działalności biblioteki pedagogicznej, zasady korzystania z katalogu alfabetycznego, rzeczowego i kartoteki zagadnieniowej, ponadto w 2012 roku, z okazji Tygodnia Bibliotek, pojawiła się propozycja zajęć dla dzieci z Klubu Wersalik „Korczak w oczach dziecka”, rok później – „Bliżej Tuwima”, a od 2015 roku cyklu „Czytam sobie w bibliotece”. W 2018 roku oferta edukacyjna kierowana była głównie do wychowanków przedszkoli i uczniów młodszych klas szkoły podstawowej. Biblioteka kontynuowała spotkania w ramach cyklu zajęć dla dzieci z przedszkoli „Czytam sobie w bibliotece – biblioteczne spotkania z książką” mające na celu przyzwyczajenie dzieci do aktywnego słuchania i zachęcenie do czytania. Wśród proponowanych tematów znalazły się między innymi: „Kocie opowieści”35Wszystkie informacje uzyskane od kierownika Filii mgr Aldony Kruk. Oferta zajęć znajduje się na stronie głównej PBW w Krakowie pod adresem: https://www.pbw.edu.pl/. Scenariusz zajęć na podstawie książki Marcina Barana Kłopoty z mlekiem dla kota, Warszawa 2013., „Kosmiczna przygoda”36Scenariusz zajęć na podstawie książki Wojciecha Widłaka Marta i Ufoludek, Warszawa 2014., „W krainie legend”37Scenariusz zajęć na podstawie książki Wojciecha Widłaka O smoku spod Wawelu, Warszawa 2016., „Z wizytą u dinozaurów”38Scenariusz zajęć na podstawie książki Joanny Jagiełło Oko w oko z diplodokiem, Warszawa 2013., „Mój przyjaciel pies”39Scenariusz zajęć na podstawie książki Rafała Witka Dobry pies, Warszawa 2017., „Fantastyczny sposób na nudę”40Scenariusz zajęć na podstawie książki Rafała Witka Walizka pana Hanumana, Warszawa 2013., „Podróże małe i duże”41Scenariusz zajęć na podstawie książki Rafała Witka Maja na tropie jaja, Warszawa 2014., „Mali architekci wielkiej Nowej Huty”42Scenariusz zajęć na podstawie książki Natalii Fiedorczuk-Cieślak Koronkowa parasolka z Gdyni, Warszawa 2018.. Cykl 12 spotkań realizowany jest w ciągu dwóch lat. Zajęcia odbywają się raz w miesiącu w czterech przedszkolach.

Inne formy pracy z czytelnikiem, takie jak spotkania autorskie, gry, wernisaże, akcje, zostały wprowadzone do biblioteki dopiero w 2009 roku. W PBW – Filii w Nowej Hucie studenci kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, pod kierunkiem dr Urszuli Lisowskiej-Kożuch, zaprosili uczniów klas „0” na zrealizowane według własnego scenariusza przedstawienie zatytułowane Zapomniane bajki. W tymże roku dorosłym użytkownikom placówki zaproponowano udział w akcji „Podziel się książką, z której wyrosłeś”, którą ponawiano w kolejnych dwóch latach. W 2011 roku nawiązano współpracę z Domem Seniora (dla podopiecznych DS zorganizowano warsztaty orgiami, wernisaż i wystawę ich prac). W 2013 roku podopieczni SALTROM malowali graffiti związane z książką na tarasie biblioteki; dwa lata później na spotkanie autorskie zaproszono Hannę Sokołowską, autorkę książek Kosa, czyli ballada kryminalna o Nowej Hucie oraz Koty, czyli złap mnie w Nowej Hucie. Kolejne spotkania autorskie odbyły się w 2016 roku, zaproszono na nie Annę Wicher i Danutę Zawadzką, autorki książek dla dzieci. W tymże roku zorganizowano zajęcia z grą planszową Catan, w której wzięli udział uczniowie z pobliskiego internatu oraz, we współpracy z Zespołem Szkół Budowlanych PBP „Chemobudowa Kraków” i z pomocą studentów kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo Uniwersytetu Pedagogicznego, międzyszkolną grę literacką „Turniej magiczny” (na podstawie książki Joanne K. Rowling Harry Potter i kamień filozoficzny), przygotowaną dla uczniów Gimnazjum nr 42, Gimnazjum im. Królowej Apostołów i Zespołu Szkół Budowlanych PBP „Chemobudowa Kraków”. Ostatnie wydarzenie tego typu miało miejsce w 2018 roku – a była nim gra miejska „A kuku, Panie Generale”, przygotowana we współpracy z Zespołem Szkół Elektrycznych nr 2 w Krakowie, z pomocą pracowników PBW w Krakowie oraz Filii w Miechowie i Proszowicach.

W 2018 roku nawiązano również współpracę z Zespołem Szkół Specjalnych nr 4 w Krakowie, w ramach której w bibliotece zaczęto realizować roczną praktykę dla wychowanków szkoły. Pięcioro uczniów podczas comiesięcznych spotkań zapoznało się z wybranymi aspektami pracy w bibliotece, z zaangażowaniem podchodząc do wykonywania wyznaczonych im zadań.

W zasadzie od początku istnienia placówki starano się w niej prezentować różnorodne wystawy i wystawki. O pierwszej z nich zatytułowanej Mikołaj Kopernik informowano w sprawozdaniu za 1973 rok43[Dzielnicowa Biblioteka Pedagogiczna w Nowej Hucie] Sprawozdanie miesięczne. Rok 1973.. Kolejne ekspozycje zorganizowano w każdym z omawianych lat, z wyjątkiem okresów 1971–1972, 1974–1975 i 1991. Ich liczba wahała się między 1 a 39 (w 1985 roku). Najwięcej wystaw odnotowano (poza wymienionym już 1985 rokiem) w 1986 roku – 25, w 1990 było ich 14, w 1995 – 13, a w latach 1996, 2012–2015 – po 12 (szczegółowe dane zebrano w tabeli 4).

Tematyka ekspozycji była zróżnicowana. Wiele z nich stanowiły wystawy nowości oraz książek otrzymanych w darze, ekspozycje przygotowane z okazji konferencji metodycznych, wystawy rocznicowe, związane urodzinami lub rocznicami śmierci sławnych Polaków oraz kolejnymi rocznicami ważnych wydarzeń historycznych, między innymi odzyskania niepodległości, powstania listopadowego. Były też ekspozycje tematyczne poświęcone szeroko pojętej pedagogice: wychowaniu, edukacji i zagrożeniom, podejmujące między innymi zagadnienia związane z Krakowem, świętami, zwyczajami i obrzędami, sztuką. Materiały prezentowano również w cyklach, na przykład w latach 2005–2007 urządzano ekspozycje pod hasłem „Klub Europejski”, na których przedstawiano różne kraje; nieco później czytelnicy mogli śledzić wystawy z cyklu: „Osoby specjalnej troski wokół nas” (2011–2012), „Wybitni pedagodzy” (2012–2013), „Współczesne zagrożenia dzieci i młodzieży” (2013–2014), „Terapie” (2014–2015), a w latach 2015–2016 cykl wystaw miesięcznych pod nazwą „Pedagogika”.

Pracownicy Filii nie organizowali zbyt wielu konkursów. Pierwszy z nich „Co kryje się w szafie”, związany z prezentowaną w Filii wystawą na temat lektury Clive’a S. Lewisa Lew, czarownica i stara szafa, zorganizowali studenci Uniwersytetu Pedagogicznego w 2009 roku. Do rywalizacji zaprosili uczniów klas IV–VI z czterech szkół podstawowych działających na terenie Nowej Huty. W 2016 roku pracownicy PBW – Filii w Nowej Hucie przeprowadzili trzy konkursy: konkurs plastyczny „Moja ulubiona książka” dla uczniów klas I–VI i gimnazjum (zorganizowany we współpracy z Gimnazjum nr 48 w Krakowie), konkurs „Harry Potter” dla dzieci z klas I–III Szkoły Podstawowej nr 129 oraz międzyfilialny konkurs plastyczny „Sienkiewicz baśniami malowany”, ­ przeznaczony dla uczniów klas IV–VI szkół podstawowych. W następnym roku zaproponowano dwa tego typu zmagania. Były to konkursy związane z obchodami Roku Rzeki Wisły. Pierwszy z nich (plastyczny) pod nazwą „Nadwiślański krajobraz” skierowany został do wychowanków przedszkoli, drugi – plastyczno-literacki, zatytułowany „Laurka dla Wisły” – do uczniów klas I–III szkół podstawowych. Oba konkursy zrealizowano we współpracy z PBW – Filią w Miechowie i Filią w Proszowicach. W 2018 roku wspólnie z wyżej wymienionymi Filiami PBW w Krakowie oraz Filią w Suchej Beskidzkiej przeprowadzono kolejny międzyfilialny konkurs pod hasłem „Ta, co nie zginęła…” na wiersz o tematyce patriotycznej, nawiązujący do 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Realizacja projektu „70 lat Nowej Huty”44Por. artykuł: A. Kruk, U. Lisowska-Kożuch, 70 lat Nowej Huty, „Hejnał Oświatowy” 2019, nr 8–9, s. 34–35.

Rok 2019 upływa pod znakiem obchodów związanych z 70. rocznicą powstania najmłodszej dzielnicy Krakowa – Nowej Huty. W jubileusz zaangażowało się wiele instytucji i placówek. Jedną z nich jest PBW w Krakowie – Filia w Nowej Hucie, która przygotowała projekt skierowany do nowohuckich szkół zatytułowany „70 lat Nowej Huty”. Organizowane w ramach współpracy z bibliotekami szkolnymi działania (warsztaty, konkursy, zajęcia edukacyjne, wystawy) miały na celu przede wszystkim kształtowanie postaw patriotycznych uczniów w odniesieniu do dziedzictwa kulturowego dzielnicy, wzbogacenie wiedzy o niej, a także wzbudzenie zainteresowania Nową Hutą wśród osób niebędących jej mieszkańcami. Dla autorek projektu, Aldony Kruk i Urszuli Lisowskiej-Kożuch, ważne było również promowanie nowych technologii w nauczaniu, sięganie po mniej znane, ale interesujące formy pracy oraz rozwijanie współpracy z nauczycielami bibliotekarzami poprzez realizację wspólnego projektu edukacyjnego.

Na pierwszą część projektu złożyły się warsztaty dla nauczycieli z tworzenia lap­booków oraz grafiki, spotkanie uczniów z przewodnikiem, panią Martą Włodarczyk, na temat Nowej Huty, przygotowanie zajęć zatytułowanych „Mali architekci wielkiej Nowej Huty”, które dedykowano grupom przedszkolnym, a także dwa konkursy.

Finał konkursów „Z Nową Hutą w tle” oraz „Nowa Huta ukryta w lapbookach” – dzięki uprzejmości Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida

Finał konkursów „Z Nową Hutą w tle” oraz „Nowa Huta ukryta w lapbookach” – dzięki uprzejmości Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida

Wspomniane warsztaty z tworzenia lapbooków odbyły się 5 grudnia 2018 roku w siedzibie Filii, a wzięło w nich udział 14 nauczycieli bibliotekarzy. Kolejne szkolenie, zatytułowane „Grafika dla laika”, zorganizowano 13 lutego tego roku, uczestniczyło w nich osiem osób. Podczas tego spotkania nauczyciele zapoznali się z aplikacjami WordArt Cloud, Pixlr, Piktochart. Oba szkolenia prowadzili pracownicy Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Nieco później, bo 20 lutego, pracownice Filii, Aldona Kruk i Urszula Lisowska-Kożuch, zorganizowały warsztaty dla uczniów klas V–VI należących do Dyskusyjnego Klubu Książki w Szkole Podstawowej nr 126 w Krakowie. Siedem uczennic z wielkim zaangażowaniem podeszło do pierwszych prób stworzenia własnego lapbooka.

Aby przybliżyć młodszym mieszkańcom historię dzielnicy, w której mieszkają, na spotkanie z przewodnikiem, panią Martą Włodarczyk, zaproszono uczniów klasy III Szkoły Podstawowej nr 37. Zajęcia prowadzone były w formie pogadanki na temat historii Nowej Huty, urozmaiconej pokazem starych zdjęć dzielnicy. Dzieci aktywnie uczestniczyły w rozmowie. W drugiej części spotkania uczniowie zaznaczali na planie Nowej Huty znane sobie miejsca, takie jak szkoła, domy kultury, parki i zalew. Na końcu przedstawiły swoją wizję dzielnicy. W prezentowanej formie edukacyjnej, zorganizowanej przez kolejnego pracownika Filii, Joannę Poniatowską, udział wzięło 17 osób.

Zainteresowane Nową Hutą grupy przedszkolne mogły wziąć udział w zajęciach edukacyjnych proponowanych pod hasłem „Mali architekci wielkiej Nowej Huty” przez kierownika placówki Aldonę Kruk. Inspiracją do nich stała się książka Natalii Fiedorczuk-Cieślak Koronkowa parasolka z Gdyni. Opowieść o mieście z serii „Czytam sobie z kotylionem”. Autorka scenariusza w grudniu 2018 roku wzięła udział w ogólnopolskim konkursie „Czytam sobie w bibliotece. Moje miejsce – moja wolność!” organizowanym przez serwis www.biblioteki.org przy współpracy z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego oraz wydawnictwem Egmont. Konkurs ogłoszono z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, a Aldona Kruk znalazła się wśród jego laureatów45Więcej informacji na ten temat: Pracownik naszej Filii w Nowej Hucie wśród laureatów ogólnopolskiego konkursu!, https://www.pbw.edu.pl/wydarzenia/1242-pracownik-naszej-filii-w-nowej-hucie-wsrod-laureatow-ogolnopolskiego-konkursu (dostęp: 02.08.2019)..

Najważniejszym elementem pierwszej części projektu była jednak realizacja dwóch konkursów pozwalających na samodzielne pogłębienie wiedzy uczniów o najmłodszej dzielnicy Krakowa i kształcenie umiejętności wyszukiwania oraz selekcji informacji. Pierwszy pod nazwą „Nowa Huta ukryta w lapbookach” skierowany był do uczniów klas II–VI szkół podstawowych, drugi – „Z Nową Hutą w tle” (konkurs fotograficzny w formie sleeveface) – do nastolatków z klas VI–VIII szkół podstawowych i III klasy gimnazjum. Oba odbyły się w dwóch etapach: wewnątrzszkolnym i międzyszkolnym. Konkursy cieszyły się dużym zainteresowaniem. Do pierwszego w pierwszym etapie zgłosiło się aż 166 uczniów z 15 szkół; do etapu drugiego zakwalifikowano 67 prac. W drugim konkursie wzięło udział 28 uczniów z siedmiu szkół, do kolejnego etapu wybrano 22 prace. Rozstrzygniecie obu konkursów nastąpiło 8 maja. Jury konkursu w składzie: Joanna Styryska-Gałażyn (malarka, graficzna, ilustratorka), Anna Gotfryd-Kolecka, Barbara Habieda (Ośrodek Kultury im. C.K. Norwida), Marzena Sula-Matuszkiewicz i Małgorzata Stachurska (PBW w Krakowie) przyznało 14 nagród głównych i 30 wyróżnień. Uroczyste rozdanie nagród odbyło się 15 maja 2019 roku w Ośrodku Kultury im. C.K. Norwida. Nagrody zostały zakupione dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Urzędu Miasta Krakowa, Rady Dzielnicy XIV Czyżyny, Rady Dzielnicy XV Mistrzejowice, Rady Dzielnicy XVI Bieńczyce, Rady Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie, Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Oprócz nagród rzeczowych każdy z uczestników otrzymał pamiątkowy dyplom, a twórcy sleeveface także plakat zaprojektowany i wykonany przez piszącą te słowa46Więcej na ten temat: Finał konkursów „Nowa Huta ukryta w lapbookach” i „Z Nową Hutą w tle” – fotorelacja, https://www.pbw.edu.pl/wydarzenia/1314-final-konkursow-nowa-huta-ukryta-w-lapbookach-i-z-nowa-huta-w-tle-fotorelacja (dostęp: 02.08.2019)..

Nagrodzone prace można było oglądać od czerwca do września 2019 roku na wystawie O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty zorganizowanej w budynku głównym PBW w Krakowie przy alei Focha 3947Więcej na ten temat: Wystawa pokonkursowych prac uczniów w ramach projektu „70 lat Nowej Huty”, https://www.pbw.edu.pl/wydarzenia/1327-wystawa-pokonkursowych-prac-uczniow-w-ramach-projektu-70-lat-nowej-huty (dostęp: 02.08.2019)..

Należy wspomnieć, że przy realizacji pierwszej części projektu z PBW – Filią w Nowej Hucie współpracowały: Pracownia Dziedzictwa i Tożsamości Nowej Huty Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, Fundacja Faktor Kultura oraz zaprzyjaźnione szkoły: Szkoła Podstawowa nr 52, Szkoła Podstawowa nr 82, Szkoła Podstawowa nr 85, Szkoła Podstawowa nr 89, Szkoła Podstawowa nr 126, Szkoła Podstawowa nr 129, Zespół Szkół Specjalnych nr 6 i Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 14.

Finał konkursów „Z Nową Hutą w tle” oraz „Nowa Huta ukryta w lapbookach” – dzięki uprzejmości Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida

Finał konkursów „Z Nową Hutą w tle” oraz „Nowa Huta ukryta w lapbookach” – dzięki uprzejmości Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida

Dopełnieniem pierwszej części projektu była wystawa O Nowej to Hucie prac kilka… 70 lat Nowej Huty, która została przygotowana w siedzibie Filii na os. Kościuszkowskim 2a dzięki pomocy i życzliwości Jerzego Kujawskiego „Szpinaka” z Chałupy „U Szpinaka”, Muzeum Historycznego w Krakowie – oddziału Dzieje Nowej Huty oraz Instytutu Pamięci Narodowej – Biura Edukacji Narodowej, od których wypożyczono eksponaty lub które przekazały placówce książki związane tematycznie z dzielnicą.

Projekt będzie kontynuowany od września bieżącego roku. Druga jego część adresowana jest do uczniów szkół ponadpodstawowych. W jej ramach przewidziane zostały warsztaty dla nauczycieli z zakresu korzystania z dostępnych online narzędzi graficznych oraz przeznaczony da uczniów konkurs na wykonanie infografiki o Nowej Hucie. Prace będące efektem konkursu zostaną zaprezentowane na wystawie w PBW – Filii w Nowej Hucie.

Podsumowanie

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie służy mieszkańcom najmłodszej dzielnicy naszego miasta od 1971 roku. Ze względu na swoje zadania prowadzi działalność na rzecz oświaty i wychowania, wspiera proces kształcenia i doskonalenia nauczycieli, wspiera działalność szkół, w tym bibliotek szkolnych oraz innych placówek. Służy nie tylko nauczycielom, ale także osobom przygotowującym się do zawodu, studentom, uczniom oraz wszystkim innym zainteresowanym dokształcaniem się i samokształceniem. Jej działalność, gromadzone zbiory i oferowane usługi są wysoko cenione przez użytkowników. Pracownicy zawsze mają na względzie potrzeby i oczekiwania swoich czytelników i w miarę możliwości kadrowych i finansowych starają się reagować na nie na bieżąco48Zob. U. Lisowska-Kożuch, Kim jesteś Użytkowniku… i co możemy dla Ciebie zrobić? Czytelnik/użytkownik Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie. Referat wygłoszony 6 czerwca 2019 roku podczas IV Ogólnopolskiego Forum Bibliotek Pedagogicznych organizowanego przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Krakowie [artykuł w druku].. Biorą również pod uwagę wszelkie badania i ewaluacje prowadzone w bibliotece macierzystej. Przeprowadzona w roku szkolnym 2017/2018 ewaluacja wewnętrzna PBW w Krakowie pozwoliła na wskazanie obszarów do tej pory rzadziej wykorzystywanych, które powinny się stać przedmiotem szczególnej uwagi w przyszłych działaniach placówki. Należała do nich między innymi edukacja regionalna. Miejmy nadzieję, że realizacja opisanego powyżej projektu stanie się jednym z liczących się kroków podejmowanych we wspomnianym obszarze działalności instytucji.

Aneks

Tabela 1. Liczba etatów w PBW w Krakowie – Filii w Nowej Hucie w latach 1971–2018. Opracowanie własne na podstawie sprawozdań Dzielnicowej Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie za lata 1972–1975, sprawozdań Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie Filii w Nowej Hucie za lata 1976–1998 oraz K-b-6 Roczne. Sprawozdanie jednostkowe zbiorcze w zakresie bibliotek pedagogicznych za lata 1971–1975, K-b5 Roczne. Sprawozdanie jednostkowe zbiorcze w zakresie bibliotek pedagogicznych za rok 1976, K-b4 Roczne. Sprawozdanie jednostkowe zbiorcze w zakresie bibliotek pedagogicznych za rok 1977; K-04 Sprawozdanie biblioteki: naukowej, fachowej, fachowo-beletrystycznej, pedagogicznej, towarzystwa naukowego, ośrodka informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej w roku 1999, Z-01 Sprawozdanie o stanie zatrudnienia w 1992 r., w 1990 r., w 1989 r., Z-01 Roczne sprawozdanie o stanie i ruchu zatrudnionych za rok 1988, 1987, 1986, 1985, 1984, 1982
Rok Kadra
2018 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2017 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2016 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2015 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2014 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2013 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2012 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2011 3 etaty pedagogiczne, w tym 2 osoby pełnozatrudnione, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2010 3 etaty pedagogiczne, w tym 2 osoby pełnozatrudnione, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2009 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2008 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2007 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2006 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2005 3 etaty pedagogiczne, 1 pracownik obsługi na ½ etatu
2004 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
2003 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
2002 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
2001 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
2000 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
1999 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
1998 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
1997 3 etaty pedagogiczne, 1 etat obsługi
1996 4 etaty pedagogiczne do 31 listopada, 3 etaty pedagogiczne od grudnia, 1 etat obsługi
1995 5 etatów pedagogicznych (zatrudnionych w ciągu roku 6 osób), do czerwca 2 etaty obsługi, następnie 1 etat obsługi
1994 5 etatów pedagogicznych (zatrudnionych w ciągu roku 7 osób), 2 etaty obsługi
1993 5 etatów pedagogicznych (zatrudnionych w ciągu roku 7 osób), 2 etaty obsługi
1992 5 etatów pedagogicznych (zatrudnionych w ciągu roku 7 osób), 2 etaty obsługi
1991 4 etaty pedagogiczne, 2 etaty obsługi
1990 5 etatów, w tym 4 osoby pełnozatrudnione
1989 5 etatów pedagogicznych, w tym 4 osoby pełnozatrudnione
1988 5 etatów pedagogicznych (zatrudnionych w ciągu roku 6 osób), ¾ etatu obsługi
1987 5 etatów pedagogicznych (zatrudnionych w ciągu roku 7 osób), ¾ etatu obsługi
1986 5 etatów pedagogicznych
1985 6 etatów pedagogicznych (zatrudnionych w ciągu roku 8 osób)
1984 4 etaty pedagogiczne (zatrudnionych w ciągu roku 7 osób)
1983 4 etaty pedagogiczne (zatrudnionych w ciągu roku 5 osób, w tym jedna na ½ etatu), 1 pracownik administracyjno-obsługowy
1982 4 etaty pedagogiczne
1981–1971 w sprawozdaniach tylko informacje o pracownikach działalności podstawowej
1981 4 etaty, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 2 w niepełnym wymiarze godzin (zatrudnionych w ciągu roku 6 osób)
1980 4 etaty, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 2 w niepełnym wymiarze
1979 2 i ½ etatu, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 1 w niepełnym wymiarze (18 godzin)
1978 2 i ½etatu, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 1 w niepełnym wymiarze (18 godzin)
1977 4 osoby łącznie, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 2 w niepełnym wymiarze (18 i 10 godzin)
1976 4 osoby łącznie, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 2 w niepełnym wymiarze
1975 4 osoby łącznie, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 2 w niepełnym wymiarze (4 i 18 godzin)
1974 3 osoby łącznie, w tym 2 osoby w pełnym wymiarze godzin, 1 w niepełnym wymiarze (6 godzin)
1973 3 osoby łącznie, w tym 1osoba w pełnym wymiarze godzin, 2 w niepełnym wymiarze (6 i 9 godzin)
1972 4 osoby łącznie, w tym 1 osoba w pełnym wymiarze godzin, 3 w niepełnym wymiarze (9 godzin tygodniowo)
1971 1 osoba z działalności podstawowej
Tabela 2. Liczba książek wypożyczonych na zewnątrz oraz wykorzystanych na miejscu w PBW w Krakowie – Filii w Nowej Hucie w latach 1971–2018. Opracowano na podstawie sprawozdań GUS, sprawozdań statystycznych za poszczególne lata oraz rejestru Czytelnia – wypożyczenia i odwiedziny za lata 1985–2018
Rok Liczba książek wypożyczonych na zewnątrz Liczba książek wykorzystanych na miejscu
2018 5219 2296
2017 5784 2309
2016 6278 2327
2015 6941 3221
2014 8119 5124
2013 8900 4618
2012 8939 5149
2011 11 372 5354
2010 12 183 5343
2009 13 549 5454
2008 12 731 3168
2007 9350 2202
2006 10 886 2406
2005 12 888 2593
2004 12 140 2077
2003 13 712 2222
2002 15 162 2405
2001 15 051 2213
2000 13 514 2056
1999 14 275 1697
1998 16 249 1509
1997 17 406 1026
1996 16 415 761
1995 14 789 658
1994 13 752 372
1993 12 232 510
1992 9600 240
1991
1990 9362 346
1989 6972 351
1988 6848 576
1987 5287 202
1986 3648 225
1985 6423 392
1984 5484 135
1983 7251 522
1982 3166 725
1981 8635 brak danych
1980 9438 261
1979 7975 64
1978 10 437 179
1977 10 961 brak danych
1976 7106 360
1975 3761 186
1974 2755 105
1973 1300 brak danych
1972 742 brak danych
1971 42 brak danych
Tabela 3. Tematyka wystaw i wystawek organizowanych w PBW w Krakowie – Filii w Nowej Hucie w latach 1971–2018. Opracowano na podstawie: [Dzielnicowa Biblioteka Pedagogiczna w Nowej Hucie] Sprawozdanie miesięczne. Rok 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, [Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie] Sprawozdanie miesięczne. Rok 1977, 1978, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, Sprawozdanie miesięczne Filii w Nowej Hucie za styczeń–grudzień 1985–1990, 1992–2010; Sprawozdanie Dzielnicowej Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie, os. Handlowe 4, za rok 1975 oraz sprawozdań opisowych i statystycznych z lat 2004–2018.
Rok Liczba Wystawy i wystawki – tematy, tematyka
2018 4
  • Kulinarne podróże – wystawa prac pokonkursowych wychowanków Zespołu Szkół Specjalnych nr 6 w Krakowie
  • Współczesna rodzina
  • Zakładki książkowe
  • Wystawa poświęcona Zbigniewowi Herbertowi
2017 4
  • Józef Konrad Korzeniowski
  • Czas wolny dzieci i młodzieży
  • Nadwiślański krajobraz
  • Laurka dla Wisły
2016 9
  • Henryk Sienkiewicz
  • Sienkiewicz baśniami malowany
  • Wychowanie w rodzinie
  • Moja ulubiona książka z dzieciństwa
  • Harry Potter
  • Cykl „Pedagogika”: Pedagogika pracy; Pedagogika przedszkolna; Pedagogika wczesnoszkolna; Pedagogika dorosłych
2015 12
  • Jan Długosz
  • Współczesne rodziny
  • Znalezione w książkach
  • Cykl wystaw miesięcznych „Pedagogika”: Pedagogika ogólna; Pedagogika społeczna; Pedagogika opiekuńcza; Pedagogika specjalna
  • Cykl „Terapie”: Muzykoterapia; Terapia zajęciowa; Teatroterapia; Kinezjologia edukacyjna; Socjoterapia; Inne terapie pedagogiczne
2014 12
  • Rok Oskara Kolberga
  • Stare druki w zbiorach biblioteki
  • Biblioterapia w pracy z czytelnikiem
  • Cykl: „Współczesne zagrożenia dzieci i młodzieży”: Alkoholizm dzieci i młodzieży; Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży; Zagrożenia okresu dorastania; Przestępczość dzieci i młodzieży; Subkultury
  • Cykl wystaw: „Terapie”: Terapia pedagogiczna; Zooterapia; Psychoterapia, Arteterapia
2013 12
  • 150. rocznica wybuchu powstania styczniowego
  • Przemoc w rodzinie
  • Wystawa o Tuwimie
  • Cykl wybitni pedagodzy: Maria Łopatkowa; Maria Grzegorzewska; Marta Bogdanowicz; Celestyn Freinet; Stanisław Szyman
  • Cykl: „Współczesne zagrożenia dzieci i młodzieży”: Zagrożenia dzieci i młodzieży; Sekty; Przemoc seksualna; Zagrożenia w internecie
2012 12
  • Rok Janusza Korczaka
  • Osoby starsze – Europejski Rok Aktywności Osób Starszych
  • Ekologia
  • Przemoc w rodzinie
  • Cykl wystaw miesięcznych „Osoby specjalnej troski wokół nas”: Niepełnosprawni intelektualnie; Narkomania; Depresja; Zespół Downa
  • Cykl „Wybitni pedagodzy”: Marian Falski; Maria Montessori, Aleksander Kamiński, Weronika Sherborne
2011 8
  • Rok Czesława Miłosza
  • Sztuka Japonii
  • Starych maszyn czar – wystawa z okazji Tygodnia Bibliotek
  • Czasopisma pedagogiczne w bibliotece
  • Cykl wystaw miesięcznych „Osoby specjalnej troski wokół nas”: Schizofrenia; Osoby starsze; Niewidomi; Autyzm
2010 3
  • „Chopin – droga do sławy”
  • Dziecko niepełnosprawne
  • Od książki tradycyjnej do e-booków
2009 2
  • Nowa Huta wczoraj i dziś
  • Co kryje się w szafie (lektura: Lew, czarownica i stara szafa)
2008 1
  • Kraków – światowe dziedzictwo kultury
2007 6
  • Gabriela Zapolska – 150. rocznica urodzin
  • Ryszard Kapuściński, mistrz reportażu
  • Klub Europejski – Niemcy
  • Nowa Huta wczoraj i dziś
  • Film i jego historia
  • Nowości pedagogiczne
2006 5
  • Sławni ludzie w karykaturze Eryka Lipińskiego
  • Szlakiem wielkich ludzi, wydarzeń, zabytków kultury
  • Klub Europejski – Wielka Brytania: szkolnictwo, kultura, zwyczaje
  • Święta Bożego Narodzenia w Unii Europejskiej
  • Nowości pedagogiczne
2005 2
  • Konstanty Ildefons Gałczyński w 100. rocznicę urodzin
  • Klub Europejski. Włochy – szkolnictwo, biblioteki, kultura, natura, zwyczaje
2004 1
  • Wystawa prac zaliczeniowych studentów czwartego roku Edukacji Estetycznej Akademii Pedagogicznej w Krakowie
2003 2
  • Wystawa prac nadesłanych w ramach konkursu „Ekologia i żagle”
  • Nowości wydawnicze
2002 3
  • Twórczość Antoniego Słonimskiego
  • Maria Konopnicka
  • Bolesław Prus
2001 4
  • Twórczość Elizy Orzeszkowej
  • Twórczość Aleksandra Fredry
  • Twórczość Gabrieli Zapolskiej
  • Nowości pedagogiczne
2000 5
  • Rok 2000 rokiem Władysława Reymonta
  • Twórczość Jarosława Iwaszkiewicza
  • Twórczość Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
  • Wystawa prac konkursowych uczniów krakowskich szkół na tematy ekologiczne
  • Nowości pedagogiczne
1999 5
  • Twórczość H. Sienkiewicza
  • Twórczość J. Słowackiego
  • Twórczość H. Chopina
  • Nowości pedagogiczne i psychologiczne (z zakupu)
  • Nowości pedagogiczne (z darów)
1998 5
  • Twórczość Adama Asnyka
  • 200. rocznica urodzin A. Mickiewicza
  • „Chciałam pisać porządne kryminały” – o twórczości Joanny Chmielewskiej
  • Multimedialne programy edukacyjne
  • Nowości pedagogiczne
1997 8
  • Malarstwo Wojciecha Kossaka
  • Działalność Janusza Korczaka
  • Józef Ignacy Kraszewski w 110. rocznicę śmierci
  • Dziecko niepełnosprawne
  • Telewizja a zachowanie uczniów
  • Choroby społeczne
  • Propozycje podręczników do nauczania początkowego (WSiP)
  • Ekologia i żagle – wystawa twórczości plastycznej dzieci
1996 12
  • Rok 1996 – rokiem Sienkiewicza
  • Władysław Tatarkiewicz – w 110. rocznicę urodzin
  • Nobel ’96 – o Wisławie Szymborskiej
  • Nauka w klasach łączonych
  • Drama – wychowanie przez działanie
  • Wychowywać – ale to nie takie proste
  • Nauczanie i wychowanie integracyjne
  • Autyzm – zagubienie w rzeczywistości
  • Dziecko – alkohol – narkotyki
  • Serie wydawnicze – Biblioteka Nauczyciela
  • Baśnie, legendy, mity różnych narodów świata
  • Spotkanie ze sztuką Krakowa
1995 13
  • Uczeń w szkole
  • Resocjalizacja
  • Frank i Lec
  • Stefan Żeromski
  • Książka popularnonaukowa jako uzupełnienie wiedzy
  • Nauka w klasach łączonych
  • 3 wystawy książek pochodzących z darów czytelniczych
  • 3 wystawy z nowości wydawniczych
  • 1 wystawa bez tytułu i informacji o jej tematyce
1994 8
  • Słowniki i encyklopedie w edukacji szkolnej
  • Uzależnienie młodzieży od narkotyków, alkoholu i papierosów
  • Frywolitki, czyli przeczytane książki
  • 2 wystawy książek pochodzących z darów czytelniczych
  • wystawa z darów otrzymanych z WOM
  • 2 wystawy z nowości wydawniczych
1993 9
  • „Czy znasz te serie?”
  • Potrzeby psychiczne dziecka
  • Zagrożona młodzież
  • Wychowanie rozumne
  • Środki dydaktyczne i pedagogiczne
  • Podróże i przygody z książką
  • 3 wystawy z nowości wydawniczych
1992 6
  • Spotkanie ze sztuką Krakowa
  • Przeczytaj, Polonisto
  • Jan Matejko i jego malarstwo
  • Zima w górach
  • Międzynarodowy Dzień Teatru
  • Nowości wydawnicze
1991
1990 14
  • Serie biblioteczne
  • Dydaktyka
  • Wydawnictwa popularnonaukowe
  • Ochrona środowiska
  • Zabytki Krakowa
  • Sztuka Krakowa
  • O Krakowie
  • O książce
  • 6 wystaw książek z nowości pedagogicznych
1989 5
  • KEN
  • Zwyczaje i obrzędy ludowe
  • Z czasopism
  • 2 wystawy z nowości czytelniczych
1988 5
  • 3 wystawy książek z nowości pedagogicznych
  • 2 wystawki tematyczne (nie podano tematów)
1987 8
  • 2 wystawy przygotowane na konferencje metodyczne nauczycieli świetlic
  • 6 wystaw książek z nowości pedagogicznych
1986 25
  • 2 wystawy z nowości
  • 2 wystawy dla szkół (nie podano tematów)
  • 21 wystaw (nie podano tematów)
1985 39
  • Nie podano tematów
1984 5
  • O Krakowie
  • 4 wystawki organizowane w związku z konferencją biologów w SP nr 83: nowości pedagogiczne; realizacja programu nauczania; aktywizacja uczniów w procesie nauczania i wychowania; wystawka do lekcji pokazowej z biologii
1983 2
  • Wystawka nowości pedagogicznych
  • O Ludowym Wojsku Polskim
1982 2
  • „Praca pedagogiczna z czytelnikiem”
  • „Historia i rozwój bajki”
1981 2
  • Nie podano tematów
1980 3
  • Życie i twórczość Jarosława Iwaszkiewicza
  • Twórczość czarnoleska Jana Kochanowskiego
  • 150. rocznica powstania listopadowego
1979 1
  • Z okazji konferencji dla wychowawców przedszkoli w klubie ZNP
1978 3
  • 60-lecie odzyskania niepodległości Polski
  • 30-lecie powstania PZPR
  • Z okazji konferencji nauczycieli nauczania początkowego
1977 3
  • Z okazji Dni Oświaty
  • Na konferencję Rejonową Bibliotek Szkolnych z Nowej Huty
  • Na konferencję „Kultura czytelnicza”
1976 3
  • Z okazji Roku Bibliotek i Czytelnictwa
  • Z okazji rocznicy Stefana Żeromskiego
  • Z okazji olimpiady biologicznej na konferencję rejonową metodyków biologów
1975
1974
1973 1
  • „Mikołaj Kopernik”
1972
1971
STRESZCZENIE

Urszula Lisowska-Kożuch
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie i jej działalność na rzecz placówek oświatowych najmłodszej dzielnicy Krakowa

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie służy mieszkańcom najmłodszej dzielnicy naszego miasta od 1971 roku. Ze względu na swoje zadania prowadzi działalność na rzecz oświaty i wychowania, wspiera proces kształcenia i doskonalenia nauczycieli, wspiera działalność szkół, w tym bibliotek szkolnych oraz innych placówek. Służy nie tylko nauczycielom, ale także osobom przygotowującym się do zawodu, studentom, uczniom oraz wszystkim innym zainteresowanym dokształcaniem się i samokształceniem. Przeprowadzona w roku szkolnym 2017/2018 ewaluacja wewnętrzna Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie pozwoliła na wskazanie obszarów do tej pory rzadziej wykorzystywanych, które powinny stać się przedmiotem szczególnej uwagi w przyszłych działaniach placówki. Należała do nich między innymi edukacja regionalna. W związku z 70. rocznicą powstania Nowej Huty pracownicy PBW w Krakowie – Filii w Nowej Hucie przygotowali projekt pod nazwą „70 lat Nowej Huty” skierowany do szkół nowohuckich. Organizowane w ramach współpracy z bibliotekami szkolnymi działania (warsztaty, konkursy, zajęcia edukacyjne, wystawy) miały na celu przede wszystkim kształtowanie postaw patriotycznych uczniów w odniesieniu do dziedzictwa kulturowego dzielnicy, wzbogacenie wiedzy o niej, a także wzbudzenie zainteresowania Nową Hutą wśród osób niebędących jej mieszkańcami. Ważne było również promowanie nowych technologii w nauczaniu, sięganie po mniej znane, ale interesujące formy pracy oraz rozwijanie współpracy z nauczycielami-bibliotekarzami poprzez realizację wspólnego projektu edukacyjnego.

SŁOWA KLUCZE

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie; Nowa Huta; Projekt „70 lat Nowej Huty”

SUMMARY

Urszula Lisowska-Kożuch
Provincial Pedagogical Library in Krakow – Nowa Huta Branch49Hereinafter: PPL — Nowa Huta Branch and its Services for Educational Establishments of the Youngest District of Kraków

Provincial Pedagogical Library in Krakow – Nowa Huta Branch has been serving the residents of the youngest district of our city since 1971. Its tasks include services for schooling and education, support of the process of initial and in-service training of teachers, and support of schools, including school libraries and other establishments. It serves not only teachers, but also people in vocational training, students at all levels of education, and everyone interested in continuous training and self-education. The internal evaluation of the Provincial Pedagogical Library carried out in the 2017/2018 school year allowed pointing out to rarely used areas that should receive particular attention in future actions of the library. They include, among other things, regional education. In relation with the 70th anniversary of Nowa Huta, the employees of the PPL — Nowa Huta Branch prepared a project called “70 lat Nowej Huty” (70 years of Nowa Huta) for schools in the district. The objective of activities organised as part of cooperation with school libraries (workshops, contests, educational activities, exhibitions) was mainly to cultivate patriotism with regards to the district’s cultural heritage, enrich their knowledge about it, and raise interest in Nowa Huta in persons who do not live there. Promoting new technologies in teaching, using less known but interesting work methods, and developing cooperation with teachers/librarians through a common educational project were also important.

KEY WORDS

Provincial Pedagogical Library in Krakow — Nowa Huta Branch; Nowa Huta; „70 lat Nowej Huty” (70 years of Nowa Huta) project

BIBLIOGRAFIA

PBW

  1. Kronika Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie za 2010 r.

PBW – Filia w Nowej Hucie

  1. Księga inwentarzowa księgozbioru głównego za lata 1971–2018.
  2. Rejestr ubytków księgozbioru głównego za lata 1975–2018.
  3. Księga inwentarzowa zbiorów audiowizualnych z lat 1976–2018.
  4. Rejestr ubytków zbiorów audiowizualnych z lat 1980–2018.
  5. Rejestr czytelników za lata 1976, 1978–2018.
  6. [Rejestr] Czytelnia – wypożyczenia i odwiedziny za lata 1985–2018.
  7. Regulamin korzystania ze zbiorów i usług Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie – Filii w Nowej Hucie, paragraf 2, Zasady korzystania ze zbiorów, punkt 6.

Sprawozdania dla GUS sporządzone w PBW – Filii w Nowej Hucie

  1. K-03 Sprawozdanie biblioteki za 2018, 2017, 2016, 2015, 2014, 2013, 2012, 2011 r.
  2. K-03 Sprawozdanie z biblioteki: publicznej, naukowej, fachowej/zakładowej, fachowo-beletrystycznej, pedagogicznej, towarzystwa naukowego, ośrodka informacji naukowej technicznej i ekonomicznej za 2010 rok.
  3. K-04 Sprawozdanie biblioteki: naukowej, fachowej, fachowo-beletrystycznej, pedagogicznej, towarzystwa naukowego, ośrodka informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej za 2009, 2007 rok.
  4. K-04 Sprawozdanie biblioteki: naukowej, fachowej, fachowo-beletrystycznej, pedagogicznej, towarzystwa naukowego, ośrodka informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej w roku 2005, 2003, 2001, 1999, 1997.
  5. K-04 Sprawozdanie biblioteki: naukowej, fachowej, zakładowej, pedagogicznej, towarzystwa naukowego, ośrodka inte za rok 1995, 1993, 1990.
  6. K-04 Roczne. Sprawozdanie z działalności biblioteki naukowej, biblioteki fachowej, biblioteki pedagogicznej, ośrodka inte za rok 1988.
  7. K-b3 Roczne. Sprawozdanie z działalności bibliotecznej i informacyjnej ­ biblioteki naukowej, biblioteki fachowej, biblioteki pedagogicznej, ośrodka inte za 1987, 1986, 1985, 1984, 1983 r.
  8. K-b3 Roczne. Sprawozdanie jednostkowe z działalności bibliotecznej i informacyjnej biblioteki naukowej, biblioteki fachowej, biblioteki pedagogicznej, ośrodka inte za 1980, 1979, 1978 r.
  9. K-b4 Roczne. Sprawozdanie jednostkowe, zbiorcze w zakresie bibliotek pedagogicznych za rok 1977.
  10. K-b5 /dawny K-b6/ Roczne. Sprawozdanie jednostkowe, zbiorcze w zakresie bibliotek pedagogicznych za rok 1976.
  11. K-b6 Roczne. Sprawozdanie jednostkowe, zbiorcze w zakresie bibliotek pedagogicznych za rok 1975, 1974, 1973, 1972, 1971.
  12. Z-01 Sprawozdanie o stanie zatrudnienia w 1992, 1990, 1989 r.
  13. Z-01 Roczne sprawozdanie o stanie i ruchu zatrudnionych za rok 1988, 1987, 1986, 1985, 1984, 1982.

Sprawozdania statystyczne sporządzane w PBW – Filii w Nowej Hucie

  1. Sprawozdanie statystyczne za 2018 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia Nowa Huta.
  2. Sprawozdanie statystyczne za 2017 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia Nowa Huta.
  3. Sprawozdanie statystyczne za 2016 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia Nowa Huta.
  4. Sprawozdanie statystyczne za 2015 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia Nowa Huta.
  5. Sprawozdanie statystyczne za 2014 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia w Nowej Hucie.
  6. Sprawozdanie statystyczne za 2013 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia w Nowej Hucie.
  7. Sprawozdanie statystyczne za 2012 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie łącznie z Filiami (zawiera dane tylko z Filii).
  8. Sprawozdanie statystyczne za 2011 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia Nowa Huta.
  9. Sprawozdanie statystyczne Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie. Filia w Krakowie – Nowej Hucie za rok 2009, 2008.
  10. Sprawozdanie statystyczne Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie i Filii za rok 2006, 2005 (zawiera dane tylko z Filii).
  11. Sprawozdanie statystyczne Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie i Filii za 2004 rok (zawiera dane tylko z Filii).

Sprawozdania statystyczne sporządzone w PBW

  1. Sprawozdanie statystyczne za 2010 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie łącznie z Filiami.
  2. Sprawozdanie statystyczne za 2007 rok Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie łącznie z Filiami.
  3. Sprawozdanie statystyczne Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie i Filii za 2003, 2002, 2001, 2000 rok.

Sprawozdania opisowe sporządzone przez PBW – Filię w Nowej Hucie

  1. Sprawozdanie Filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie z siedzibą w Krakowie – Nowej Hucie za rok 2007, 2006.
  2. Sprawozdanie Filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie z siedzibą w Krakowie (Nowej Hucie) za rok 2005, 2004.
  3. Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie za rok 2001, 2000, 1999, 1998.
  4. Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie za 1997, 1996, 1995, 1994 rok.
  5. Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie za 1993, 1992 rok.
  6. Sprawozdanie z działalności Filii PBW w Nowej Hucie za rok 1991.
  7. Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie za rok 1988, 1987, 1986, 1985.
  8. Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filia w Nowej Hucie za rok 1984, 1983, 1982, 1981, 1980.
  9. Sprawozdanie Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie za rok 1979, 1978, 1977.
  10. Sprawozdanie Filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Nowej Hucie za rok 1976.
  11. Sprawozdanie Dzielnicowej Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie, os. Handlowe 4, za rok 1975, 1974, 1973.
  12. Sprawozdanie Dzieln. Biblioteki Pedagogicznej w Nowej Hucie, os. Handlowe 4 za rok 1972.

Sprawozdania miesięczne

  1. [Dzielnicowa Biblioteka Pedagogiczna w Nowej Hucie] Sprawozdanie miesięczne. Rok 1972, 1973, 1974, 1975, 1976.
  2. [Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie – Filia w Nowej Hucie] Sprawozdanie miesięczne. Rok 1977, 1978, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984.
  3. Sprawozdanie miesięczne Filii w Nowej Hucie za styczeń–grudzień 1985–1990, 1992–2010.

Inne

  1. Liczba wypożyczeń i czytelników w bibliotekach pedagogicznych, stan na 31 grudnia 2018 roku (Nowa Huta).
  2. Liczba wypożyczeń i czytelników w bibliotekach pedagogicznych, stan na 31 grudnia 2017 roku (Nowa Huta).
  3. Liczba wypożyczeń i czytelników w bibliotekach pedagogicznych, stan na 31 grudnia 2016 roku (Nowa Huta).
  4. Liczba wypożyczeń i czytelników w bibliotekach pedagogicznych, stan na 31 grudnia 2015 roku (Nowa Huta).
  5. Liczba wypożyczeń i czytelników w bibliotekach pedagogicznych, stan na 31 grudnia 2014 roku (Nowa Huta).
  6. Liczba wypożyczeń i czytelników w bibliotekach pedagogicznych, stan na 31 grudnia 2013 roku (Nowa Huta).
  7. Liczba wypożyczeń i czytelników w bibliotekach pedagogicznych, stan na 31 grudnia 2011 roku (Nowa Huta).
  8. Zamówienie […] Ponowienie prenumeraty nr 00225 na rok 1991 wystawione 90-10-17. Nadawca RSW „Prasa-Książka-Ruch” – 3 Oddz.
  9. Zamówienie […] Ponowienie prenumeraty nr 00185 na rok 1992 wystawione 91-10-08. Nadawca RSW „Prasa-Książka-Ruch” – 3 Oddz.
  10. Zestawienie zinwentaryzowanych jednostek ewidencyjnych za okres od 1 stycznia 2008 do 31 grudnia 2008.

Akty prawne

  1. Ustawa z dnia 9 kwietnia 1968 r. o bibliotekach, Dz.U. 1968 nr 12 poz. 63.
  2. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, Dz.U. 1997 nr 85 poz. 539, t.j. Dz.U. 2019 poz. 1479.
  3. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Dz.U. 2017 poz. 59.
  4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych, Dz.U. 2013 nr 89 poz. 824.

Druki zwarte, rozdziały z książek i artykuły z czasopism

  1. Fluda-Krokos A., Ewolucja pojęcia nauczyciel – klient bibliotek pedagogicznych w świetle aktów prawnych, w: Nauczyciel w bibliotece pedagogicznej – klient wyróżniony, red. A. Fluda-Krokos, Beata Janik, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2016, s. 22–31.
  2. Lisowska-Kożuch U., Kruk A., Kim jesteś Użytkowniku… i co możemy dla Ciebie zrobić? Czytelnik/użytkownik Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie – Filii w Nowej Hucie. Referat wygłoszony 6 czerwca 2019 roku podczas IV Ogólnopolskiego Forum Bibliotek Pedagogicznych organizowanego przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Krakowie [artykuł w druku].
  3. Kruk A., Lisowska-Kożuch U., 70 lat Nowej Huty, „Hejnał Oświatowy” 2019, nr 8–9, s. 34–35.
  4. Z ksiąg zrodzona… 90 lat pracy Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Krakowie: 1922–2012, Krakowska Oficyna Naukowa TEKST, Kraków 2012.

Netografia

  1. Filia w Nowej Hucie, https://www.pbw.edu.pl/filie/filia-w-nowej-hucie (dostęp: 27.03.2019).
  2. Finał konkursów „Nowa Huta ukryta w lapbookach” i „Z Nową Hutą w tle” – fotorelacja, https://www.pbw.edu.pl/wydarzenia/1314-final-konkursow-nowa-huta-ukryta-w-lapbookach-i-z-nowa-huta-w-tle-fotorelacja (dostęp: 02.08.2019).
  3. Janeczek A., Sleeveface – czyli jak niestandardowo wykorzystać książki w szkole, https://blogiceo.nq.pl/wlaczsie/2016/05/17/sleeveface-czyli-jak-niestandardowo-wykorzystac-ksiazki-w-szkole/ (dostęp: 02.08.2019).
  4. Kopeć A., Lapbook a edukacja czytelnicza – czyli jak zachęcić dzieci do czytania, „TRENDY” 2014, nr 3–4, s. 79–83, http://www.bc.ore.edu.pl/Content/694/T3-4_14%2C+Kope%C4%87.pdf (dostęp: 14.08.2019).
  5. Kruk A., Lisowska-Kożuch U., 70 lat Nowej Huty, „Hejnał Oświatowy” 2019, nr 8–9, s. 34–35, http://mcdn.edu.pl/wp-content/uploads/2019/08/HO89_19.pdf (dostęp: 20.12.2019).